انحراف زانو، یکی از بد شکلی‌هایی که است که از کودکی تا سنین میانسالی ممکن است بروز کند و به مرور زمان با کاهش توده استخوانی، پیشرفت می‌کند. مفصل زانو یک مفصل لولایی است که استخوان ران (فمور) را به استخوان ساق پا (درشت نی) متصل می‌کند. زانو مسئولیت طیف وسیعی از حرکات را بر عهده دارد و یکی از پیچیده‌ترین مفاصل بدن است. وزن بدن بر روی هر دو زانو قرار می‌گیرد و با افزایش سن، ممکن است دچار دفرمیتی یا انحراف شود.
بدشکلی زانو چیست؟
بدشکلی یا انحراف زانو به هر شکل یا تراز غیر طبیعی مفصل زانو اشاره دارد. عوامل مختلفی از جمله افزایش سن، ژنتیک، آسیب و شرایط خاص پزشکی می‌توانند باعث ایجاد این شرایط شوند. در حالی که برخی از ناهنجاری‌های زانو مادرزادی هستند، به این معنی که در بدو تولد دیده می‌شوند، برخی دیگر می‌توانند در طول زندگی در اثر آسیب یا سایر شرایط پزشکی ایجاد شوند. آسیب‌دیدگی، شکستگی یا پارگی رباط، و شرایطی مانند چاقی که می‌تواند فشار بیشتری را به مفصل زانو وارد کند، می‌تواند باعث تغییر شکل زانو شود. برخی از ناهنجاری‌های زانو همچنین می‌تواند باعث بی‌ثباتی در مفصل زانو شود که می‌تواند منجر به افزایش احتمال آسیب‌دیدگی شود. این موضوع می‌تواند به ویژه برای افراد مسن یا کسانی که از سایر شرایط پزشکی زمینه‌ای رنج می‌برند، مشکل ساز باشد. عارضه استئوآرتریت باعث بدشکلی زانو می‌شود که یک بیماری دژنراتیو مفصلی است که می‌تواند باعث درد، سفتی و محدودیت در حرکت شود. این موضوع می‌تواند زمانی اتفاق بیفتد که شکل انحراف زانو منجر به افزایش ساییدگی و پارگی غضروف و سایر ساختارهای زانو شود.
انواع انحراف زانو
بدشکلی زانو می‌تواند به شکل ژنووالگوم (پای ضربدری)، ژنوواروم (پای پرانتزی) و ژنو رکرواتوم (انحراف زانو به سمت عقب) باشد.
- انحراف زانو به سمت داخل (Genu valgum) یا پای ضربدری، وضعیتی است که در آن زانوها به سمت خارج زاویه‌دارند و به سمت داخل خم شده‌اند و حتی در هنگام ایستادن با این که مچ‌های پا از هم فاصه دارند، زانو به هم برخورد کرده‌اند.
- انحراف زانو به سمت خارج (Genu varum) یا پای پرانتزی وضعیتی است که در آن زانوها به سمت داخل زاویه دارند و باعث می‌شود در حالی که مچ پاها به هم نزدیک هستند، زانوها از یکدیگر فاصله داشته باشند.
- انحراف زانو به سمت عقب که با نام‌های hyper-extended یا Genu Recurvatum نیز شناخته می‌شود، وضعیتی است که در آن مفصل زانو از دامنه حرکتی طبیعی خود فراتر می‌رود و باعث خم شدن زانو به سمت عقب می‌شود.
نحوه درمان انحراف زانو
درمان انحراف زانو بسته به علت بروز و شدت بیماری متفاوت است. در صورت احساس درد یا مشکل در حرکت در زانو، مشورت با پزشک یا فیزیوتراپ ضروری است. متخصصان می‌توانند به شما در تعیین علت اصلی انحراف مفصل زانو کمک کنند و بهترین روش درمانی را توصیه کنند. با درمان و مدیریت صحیح، اکثر افراد مبتلا به ناهنجاری‌های زانو می‌توانند زندگی عادی خود را از سر بگیرند.
فیزیوتراپی می‌تواند به بهبود قدرت و انعطاف‌پذیری زانو کمک کند و می‌تواند منجر به کاهش درد و بهبود تحرک شود. ورزش منظم همچنین می‌تواند با بهبود قدرت و انعطاف‌پذیری زانو، نقش کلیدی در مدیریت انحراف زانو ایفا کند. یک فیزیوتراپیست می‌تواند به ایجاد یک برنامه ورزشی متناسب با نیازها و اهداف خاص شما کمک کند.
ممکن است در موارد شدید جراحی برای اصلاح انحراف و بازگرداندن عملکرد طبیعی زانو ضروری باشد. جراحی برای درمان انحراف زانو می‌تواند شامل روش‌هایی مانند استئوتومی باشد که در آن تغییر موقعیت استخوان برای اصلاح بدشکلی صورت می‌گیرد یا آرتروپلاستی باشد که شامل جایگزینی مفصل بدشکل با مفصل مصنوعی است. انتخاب جراحی به شرایط خاص و شدت دفورمیتی زانو بستگی دارد.
علاوه بر فیزیوتراپی، بریس و جراحی، سایر درمان‌های ناهنجاری زانو شامل استفاده از وسایل کمکی مانند عصا یا زانوبند و داروها برای مدیریت درد و التهاب است. می‌توان از بریس برای حمایت از زانو و جلوگیری از تغییر شکل بیشتر استفاده کرد.
استفاده از زانوبند طبی برای انحراف زانو
در موارد خفیف تا متوسط انحراف زانو، استفاده از زانوبند طبی توصیه می‌شود. بریس‌ها می‌توانند از افزایش تغییر شکل مفصل جلوگیری کنند. همچنین، این تجهیزات ارتوپدی می‌توانند به بهبود درد و تورم ناشی از انحراف مفصل کمک کنند. بهتر است برای انتخاب مدل زانوبند طبی مناسب برای انحراف زانو با پزشک مشورت کنید. زانوبندهای طبی تن یار به بهبود انحراف زانو کمک می‌کنند. انحراف زانو یکی از مشکلات رایج ارتوپدی است. می‌توانید برای کسب اطلاعات بیشتر درخصوص سایر مشکلات رایج ارتوپدی به مقاله رایج ترین مشکلات ارتوپدی پا + اهمیت زانوبند و مچ بند مراجعه کنید.
انواع زانوبند
نتیجه
توجه به این نکته مهم است که بدشکلی‌های زانو می‌توانند پیش رونده باشند، به این معنی که با گذشت زمان بدتر می‌شوند. برای جلوگیری از پیشرفت این عارضه و بهبود شانس در درمان موفقیت‌آمیز، مراجعه به موقع به پزشک ضروری است. متخصصان ارتوپد و فیزیوتراپیست‌ها تنها پس از معاینه کامل می‌توانند انحراف زانو را تشخیص دهند و برنامه درمانی متناسب را ارائه کنند.