خالی کردن زانو اغلب به عنوان حرکت ناگهانی زانو به سمت پهلو یا داخل احساس می‌شود. ممکن است احساس ضعف عمومی در زانو داشته باشید یا هنگام حرکت و خم شدن متوجه قفل کردن زانو و صدای تق تق شوید. ممکن است زانوی شما دائما درد داشته باشد و نتوانید آن را صاف کنید.
علائمی که تجربه می‌کنید اغلب به علت بی‌ثباتی زانو شما بستگی دارد و در نتیجه درمان متفاوت خواهد بود. ممکن است با بریس، استراحت اولیه و مراقبت در منزل بهبود پیدا کنید، به فیزیوتراپی نیاز داشته باشید یا نیاز به جراحی داشته باشید.
در ادامه، علائم، درمان و نحوه تشخیص خالی کردن زانو را مورد بررسی قرار می‌دهیم. با تن یار همراه باشید.
بی‌ثباتی زانو چیست؟
بی‌ثباتی زانو وضعیتی است که زمانی ایجاد می‌شود که مفصل زانو ناپایدار باشد و حرکت یا عملکرد طبیعی نداشته باشد. این می‌تواند باعث شود که احساس کنید زانوتان به اصطلاح خالی می‌کند. این عارضه می‌تواند توسط عوامل مختلفی ایجاد شود، از جمله:
- ضربه یا آسیب به زانو
- آسیب رباط
- آرتریت یا سایر بیماری‌های دژنراتیو زانو
- ضعف یا بی‌ثباتی عضلات اطراف زانو
- آتروفی عضلانی
- آسیب به مفصل دیگری در بدن که باعث عدم تعادل می‌شود
به طور کلی ثبات زانو، بسیار مهم است. عدم پایداری زانو می‌تواند به مرور زمان به مشکلات بیشتری مانند درد و آرتروز منجر شود. چه چیزی باعث می‌شود که حس کنید زانوهایتان خالی می‌کند؟ ممکن است متوجه ترک خوردگی مفصل زانوی خود شوید، یا ممکن است با یک حرکت خاص یک جابجایی ناگهانی در مفصل را تجربه کنید. یا ممکن است کمی درد یا تورم در مفصل زانو داشته باشید.
چه چیزی باعث احساس خالی کردن زانو می‌شود؟
ناپایداری زانو
بی‌ثباتی زانو می‌تواند ناشی از آسیب به رباط‌های نگهدارنده زانو، آرتروز و … باشد. ممکن است پس از آسیب دیدگی یا بدون هیچ دلیلی رخ دهد. اضافه وزن نیز به دلیل فشار اضافی روی زانو، خطر بی‌ثباتی را افزایش می‌دهد. این موضوع بیشتر افراد در سنین نوجوانی و ۲۰ سالگی که در ورزش فعال هستند را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
آسیبهای رباط زانو
چهار رباط اصلی مفصل زانو را تثبیت می‌کنند:
رباط صلیبی قدامی (ACL):
آسیبهای رباط صلیبی قدامی در ورزشکاران در نتیجه چرخش سریع پا شایع است. پارگی‌های خفیف می‌توانند خود به خود بهبود یابند، اما آسیبهای جدی ACL نیاز به جراحی دارد.
رباط جانبی داخلی (MCL):
آسیبهای MCL اغلب در نتیجه ضربه رخ می‌دهد و منجر به درد داخل زانو می‌شود. آسیبهای این رباط کمتر به جراحی نیاز دارد.
رباط جانبی خارجی (LCL):
مانند آسیبهای MCL، آسیبهای LCL اغلب در نتیجه ضربه رخ می‌دهد. آسیبهای LCL باعث درد بیرون زانو می‌شود و کمتر به جراحی نیاز دارد.
رباط صلیبی خلفی (PCL):
آسیبهای PCL اغلب در اثر ضربه‌های مستقیم به جلوی زانو اتفاق می‌افتد، که اغلب در تصادفات رانندگی اتفاق می‌افتد.
ضربه، چرخش، پریدن یا توقف ناگهانی می‌تواند به هر یک از این رباط‌ها آسیب برساند. این باعث می‌شود که زانو به طور ناگهانی مجبور شود به موقعیت نامناسبی برسد که می‌تواند منجر به پارگی جزئی رباط یا پارگی کامل شود.
پارگی جزئی ممکن است بدون جراحی قابل درمان باشد، اما پارگی کامل احتمالاً نیاز به جراحی ناپایداری زانو دارد. برای تعیین شدت آسیب و درمان مناسب به متخصص ارتوپدی مراجعه کنید.
آرتروز زانو
هنگامی که افراد مسن دچار بی‌ثباتی مفصل زانو می‌شوند، معمولاً به دلیل آرتروز است. استئوآرتریت زانو یک بیماری دژنراتیو است که در آن غضروف محافظ زانو شروع به ساییدگی می‌کند. در موارد آرتروز زانو، علائم درد، تورم و کاهش تحرک را تجربه خواهید کرد. بریس‌های زانو می‌توانند از پیشرفت آرتروز زانو جلوگیری کنند و به کاهش درد کمک می‌کنند. زانوبند طبی با تثبیت مفصل زانو از بروز ناپایداری جلوگیری می‌کند.
ناپایداری کشکک
ناپایداری کشکک زمانی ایجاد می‌شود که کشکک (کاسه زانو) از جای خود خارج شود. هنگامی که کاسه زانو تا حدی از جای خود رانده می‌شود، به آن سابلوکساسیون می‌گویند. زمانی که به طور کامل از جای خود خارج شود به آن دررفتگی کشکک می‌گویند.
بی‌ثباتی کشکک می‌تواند در اثر آسیب یا تغییر شکل زانو ایجاد شود. احتمالاً به تمرینات زانو برای بی‌ثباتی کشکک، زانوبند بی‌ثباتی برای حمایت و فیزیوتراپی برای بازیابی قدرت عضلانی نیاز خواهید داشت. زانوبندهای آتل دار می‌توانند با تثبیت کشکک از ناپایداری زانو جلوگیری کنند.
چه زمانی برای بی‌ثباتی مفصل زانو به پزشک مراجعه کنیم؟
در موارد زیر به پزشک مراجعه کنید:
- علائم بیش از ۷۲ ساعت طول می‌کشد.
- هنگام حرکت یا خم کردن زانوی خود صدای تق تق احساس می‌کنید و زانوهایتان قفل می‌کند.
- درد مکرر در ناحیه را تجربه می‌کنید.
- نمی‌توانید زانوی خود را صاف کنید.
درمان غیر جراحی برای بی‌ثباتی زانو
درمان بستگی به نوع و شدت مشکل دارد.
تکنیک RICE
تکنیک RICE می‌تواند برای درمان بی‌ثباتی مفصل زانو در خانه مفید باشد. RICE مخفف استراحت، یخ، فشرده‌سازی و نگه داشتن در ارتفاع است:
استراحت: به زانوی خود اجازه دهید استراحت کافی داشته باشد تا از بهبودی و کاهش تورم کمک کند.
یخ: از کیسه یخ پیچیده شده در پارچه برای کمک به کاهش درد و التهاب استفاده کنید. یخ را در ناحیه آسیب دیده دو تا سه بار در روز به مدت ۱۰ تا ۲۰ دقیقه قرار دهید.
فشرده‌سازی: با استفاده با بانداژ الاستیک پس از مصدومیت ورزشی تورم را کاهش دهید. بانداژ نباید آنقدر سفت باشد که باعث گزگز، درد یا تورم در اطراف ناحیه بانداژ شده شود.
ارتفاع: در حالی که از یخ استفاده می‌کنید و هر زمانی که نشسته‌اید، ناحیه آسیب دیده را روی بالش‌های نرم قرار دهید. نگه داشتن ناحیه آسیب دیده بالای قلب به کاهش تورم کمک می‌کند.
استفاده از زانوبند طبی برای تثبیت زانو
برای حمایت بیشتر از زانوبندهای طراحی شده برای بی ثباتی زانو استفاده کنید. زانوبند چهار فنره، زانوبند آتل دار، زانوبندهای کشکک باز و کشکک بسته، زانوبند پالمبو و … برای تثبیت زانو و پیشگیری از احساس خالی کردن زانو مفید هستند.
علل بی‌ثباتی و خالی کردن زانو
چند دلیل متداول برای احساس خالی کردن زانو وجود دارد. یکی از علت‌های آن، آسیب به رباط‌هایی است که از مفصل زانو حمایت می‌کنند. مورد دیگر آسیب به مینیسک است. در مقاله آیا زانوبند طبی برای پارگی مینیسک کاربرد دارد؟ به درمان آسیبهای مینسک اشاره کرده‌ایم. چاقی همچنین می‌تواند منجر به ناپایداری زانوها شود، مانند بیماری‌هایی مانند آرتریت.
علائم بی‌ثباتی زانو
درد در بالای استخوان نازک نی
نازک نی پروگزیمال بخشی از استخوان است که از بیرون درست زیر مفصل زانو قرار دارد. از طریق رباط‌های قوی به استخوان ساق پا (درشت نی) متصل می‌شود و یک مفصل کوچک در اینجا وجود دارد. چیزهای زیادی در این ناحیه قرار دارد ، بنابراین این یک نقطه بحرانی است که درد ممکن است رخ دهد. یک مفصل کوچک بین نازک نی و درشت نی وجود دارد که به عنوان مفصل پروگزیمال تیبیوفیبولار شناخته می‌شود. این یک مفصل از نوع سطحی است که امکان لغزش نازک نی روی استخوان درشت نی را فراهم می‌کند. این غضروف درست مانند مفصل زانو دارد، بنابراین می‌تواند به آرتریت مبتلا شود که به معنای فرسودگی غضروف و خار استخوان است.
خم شدن ناگهانی زانو
زانوها می‌توانند به طور ناگهانی خم شوند که تقریباً ۱۷٪ از بزرگسالان را تحت تأثیر قرار می‌دهد. زانوها به عنوان یکی از ضروری‌ترین (و بزرگترین) مفاصل بدن انسان در نظر گرفته می‌شوند زیرا نقش مهمی در فعالیت‌های اساسی مانند راه رفتن و نشستن دارند. هنگامی که زانوهای ما شروع به احساس بی‌ثباتی، ضعف می‌کنند، یا به اصطلاح خالی می‌کنند، به راحتی دچار استرس می‌شویم، زیرا ما به شدت به آن‌ها برای حرکت متکی هستیم. زانو می‌تواند در اثر انواع آسیب‌ها ناپایدار شود.
قفل کردن زانو
قفل کردن زانو به دلایل مختلفی ممکن است رخ دهد. ۵ علت اصلی عبارتند از: آسیبهای رباط، پارگی منیسک، آرتریت زانو، سندرم ناپایداری کشکک، و آسیبهای عضلانی. اجازه دهید با پارگی رباط شروع کنیم. رباط یک قطعه ضخیم از بافت همبند است که یک استخوان را به استخوان دیگر متصل می‌کند. زانو دارای ۴ رباط اصلی است: ACL، PCL، MCL و LCL. رباط‌ها ثبات مهمی را برای زانو فراهم می‌کنند. در صورت آسیب یا پارگی، رباط‌ها می‌توانند بی‌ثباتی ایجاد کنند. این بی‌ثباتی می‌تواند باعث قفل کردن زانو شود. همانطور که رباط‌ها در سطح استخوان حرکت می‌کنند، می‌توانند زانو را هم بگیرند. منیسک یک بالشتک C شکل است که بین استخوان ران و استخوان ساق پا قرار گرفته است.
موقعیت غیرطبیعی هایپراکستنشن زانو
زانو یک مفصل لولا بین استخوان ران و استخوان درشت نی به همراه یک استخوان جانبی به نام فیبولا است. این استخوان‌ها از طریق رباط‌هایی که استخوان‌ها را در یک راستا نگه می‌دارند، در کنار هم نگه داشته می‌شوند، در حالی که مفصل از دامنه حرکت طبیعی خود عبور می‌کند. این رباط‌ها عبارتند از: رباط جانبی داخلی (MCL)، رباط جانبی خارجی (LCL)، رباط صلیبی قدامی (ACL)، رباط صلیبی خلفی (PCL). از صفر درجه به طور کامل تا ۱۴۰ درجه کاملاً خم می‌شود. اما هنگامی که نیرویی از جلو به عقب بر قدرت رباط‌ها غلبه می‌کند، زانو مجبور می‌شود به موقعیتی غیرطبیعی به نام «هایپراکستنشن» (Hyperextension) تغییر وضعیت دهد.
صدای تق تق زانو
این وضعیت می‌تواند نواحی مختلفی از بدن را درگیر کند، اما بیشتر در زانو شایع است. صدای تق تق می‌تواند به دلیل تشکیل حباب‌های هوا در بافت‌های بدن اتفاق بیفتد (این همان چیزی است که بیشتر اوقات اتفاق می‌افتد)، اما همچنین می‌تواند در نتیجه سندرم ناپایداری کشکک زانو، غضروف آسیب دیده، استئوآرتریت یا سایر شرایط رخ دهد. پس چه زمانی باید نگران بود؟ هنگامی که صدای تق تق با درد و/یا احساس بی‌ثباتی در زانو همراه است، زمان مناسبی برای مشورت با پزشک است.
زانو درد
زانو درد می‌تواند ناشی از عوامل زیادی باشد. آسیبهای ناشی از استفاده بیش از حد، ضربه مستقیم به زانو و آرتریت شایع‌ترین علل زانو درد هستند. آسیب به ساختارهای زانو ممکن است باعث تورم، تشکیل بافت اسکار (فیبروز) و از دست دادن عملکرد مفصل شود. درد اغلب با مشکل در راه رفتن، ضعف و بی‌ثباتی همراه است. هنگامی که از زانو بیش از حد استفاده می‌شود، استخوان‌های ران و ساق پا (فمور و تیبیا)، غضروف یا تاندون‌ها ممکن است دچار تنش شوند. این وضعیت منجر به درد و ناراحتی و همچنین سفتی در زانو می‌شود.
گزینه‌های درمانی برای بی‌ثباتی در زانو
در صورت مشاهده علائم، مراجعه به پزشک برای تعیین علت و دریافت درمان ضروری است. درمان ممکن است شامل فیزیوتراپی، استفاده از بریس، تزریق پی آر پی یا مغز استخوان (حاوی سلول‌های بنیادی) یا جراحی باشد.
NSAID ها
داروهای ضدالتهاب می‌توانند به کاهش درد و التهاب کمک کنند و در بسیاری از موارد بدون نسخه مصرف می‌شوند. تزریق کورتیکواستروئیدها برای کاهش التهاب یا اسید هیالورونیک برای روان کردن مفصل نیز ممکن است مفید باشد.
تزریق پرولوتراپی
پرولوتراپی در درمان بسیاری از اختلالات از جمله درد گردن، شانه، زانو و مچ پا موفق بوده است. از پرولوتراپی برای درمان درد در نواحی گردن، زانو، مفصل ساکروایلیاک، مچ پا، توبروزیت ایسکیال و شانه استفاده می‌شود. پرولوتراپی، یکی از گزینه‌های درمانی مورد استفاده برای درمان موفقیت‌آمیز درد است.
تزریق پی آر پی
PRP مخفف پلاسمای غنی از پلاکت است و پلاکت‌ها سلول‌های خونی هستند که از خونریزی جلوگیری می‌کنند. مزیت بالقوه پلاسمای غنی از پلاکت به دلیل این که روشی ساده، ایمن و کم تهاجمی برای اعمال فاکتورهای رشد است، مورد توجه قرار گرفته است. درمان‌های پی آر پی نوعی داروی ترمیمی است که از فاکتورهای ترمیم کننده خون برای کمک به ترمیم بدن از طریق تزریق پی آر پی به بافت آسیب دیده استفاده می‌کند. در ارتوپدی ترمیمی، معمولا برای درمان کشیدگی عضلانی، پارگی رباط و تاندون، آرتریت جزئی و بی‌ثباتی مفاصل استفاده می‌شود.
پلاکت‌ها حاوی فاکتورهای رشد مهمی هستند که به بهبودی کمک می‌کنند. پلاسما قسمت مایع زرد روشن خون ما است. بنابراین PRP صرفاً غلظت پلاکت‌های خود بیمار است که در پلاسما معلق هستند و برای تسریع بهبود استفاده می‌شوند. PRP درمان با سلول‌های بنیادی نیست. خون حاوی تعداد کمی سلول‌های بنیادی در گردش است. منابع غنی سلول‌های بنیادی مغز استخوان و چربی هستند. PRP غنی از فاکتورهای رشد است.
تاثیر زانوبند در ناپایداری زانو
زانوبندها به تثبیت مفصل زانو کمک می‌کنند. آن‌ها می‌توانند از زانوی ضعیف ناشی از کشیدگی رباط‌ها، تاندون‌ها یا عضلات حمایت کنند. بریس‌ها همچنین می‌توانند مانع از حرکت زانوی شما به خارج از محدوده طبیعی حرکت شوند. پزشک ممکن است یک بریس برای جلوگیری از حرکت تجویز کند که به مفصل زانو آسیب دیده اجازه می‌دهد بدون فشار اضافی بهبود یابد. حمایت و فشرده‌سازی زانوبند همچنین می‌تواند به کاهش درد و بهبود تحرک کمک کند.
یک جراح زانو ممکن است استفاده از زانوبند را پس از جراحی برای محدود کردن حرکت و بهبود ناحیه آسیب دیده پیشنهاد کند. همچنین ممکن است از بریس برای حمایت پس از جراحی تا زمانی که زانوی شما قدرت خود را بازیابد، استفاده شود. زانوبندها می‌توانند از آسیب بیشتر به بافت‌های مفصلی در حین بهبودی آسیب یا فیزیوتراپی جلوگیری کنند. یک فیزیوتراپ ممکن است از شما بخواهد تمریناتی را برای تقویت ماهیچه‌های زانو انجام دهد تا بهبودی را تسریع کند. استفاده از بریس در طول این تمرینات به محافظت از زانوی آسیب دیده کمک می‌کند.
چه زمانی از زانوبند استفاده کنیم؟
بیشتر زانوبندها برای استفاده در رختخواب طراحی نشده‌اند. وقتی زانوبند را روی تخت می‌پوشید، زانوی شما صاف باقی می‌ماند و به طور بالقوه گردش خون وریدی را قطع می‌کند. اگر زانوبند بیش از حد سفت باشد، می‌تواند گردش خون وریدی را مختل کند و باعث تورم و ادم در ساق پا شود. به این دلایل، پزشکان ممکن است توصیه کنند که وقتی برای مدت طولانی می‌نشینید و شب‌ها به رختخواب می‌روید، بریس را بردارید. پزشک احتمالاً به شما توصیه می‌کند که به جز در شرایط خاص، از بریس خود در شب استفاده نکنید. این شرایط شامل دوره‌های نقاهت پس از جراحی و زمانی است که پزشک شما می‌خواهد حرکت زانو را در طول استراحت محدود کند. اینها معمولاً روش‌های درمانی کوتاه مدتی هستند که برای کمک به بهبودی استفاده می‌شوند.
برای دردهای مزمن و شرایطی مانند آرتریت، ممکن است تا زمانی که مفید باشد به استفاده از بریس خود ادامه دهید. اگر زانو درد شما ناشی از آسیب باشد، پزشک احتمالا سعی می‌کند به مرور زمان شما را از بریس جدا کند. هدف این است که به جای اتکای نامحدود به بریس، قدرت زانوی خود را بازیابید. زانوبند در هنگام راه رفتن در مسافت‌های طولانی یا انجام فعالیت‌های بدنی دیگر بسیار مفید است. اگر قصد دارید فقط مسافت کوتاهی را پیاده روی کنید، ممکن است نیازی به پوشیدن بریس خود نداشته باشید. اگر یک ورزشکار هستید، ممکن است بخواهید آن را در اولین باری که ورزش خود را پس از بهبودی انجام می‌دهید، بپوشید. بهتر است هر زمان که در فعالیتی شرکت می‌کنید که زانوی آسیب دیده یا در حال بهبودی شما را در معرض آسیب قرار می‌دهد، از بریس استفاده کنید.
انواع زانوبند طبی
برای خالی کردن زانو ممکن است پزشک یک زانوبند را به عنوان بخشی از برنامه درمانی شما توصیه کند. چندین نوع زانوبند برای کمک به تثبیت و حمایت از زانو، کاهش تورم و برداشتن فشار اضافی از مفصل زانو وجود دارد. نوع بریس انتخابی به آسیب یا وضعیت شما و هدف استفاده از بریس بستگی دارد.
آستین‌های زانو
آستین‌های زانو از مواد نرمی ساخته شده‌اند که می‌توانند روی ساق پا قرار بگیرند. آن‌ها به گونه‌ای طراحی شده‌اند که از آسیبهای خفیف یا درد خفیف پشتیبانی کنند. ورزشکاران معمولاً هنگامی که پس از آسیب دیدگی به بازی بازمی‌گردند از این نوع بریس استفاده می‌کنند. پزشکان ممکن است برای بیماران مبتلا به استئوآرتریت آستین زانو را توصیه کنند تا به کاهش درد با استفاده از فشرده‌سازی کمک کند.
بریس‌های نرم و نیمه سخت قابل تنظیم
این دسته از زانوبندها دارای ولکروهای قابل تنظیم هستند و می‌توان آن‌ها را زیر لباس خود قرار داد. آن‌ها نسبت به آستین‌ها ساپورت بیشتری ارائه می‌کنند اما بدون محدودیت زیاد اجازه حرکت زانو را می‌دهند. بریس‌های نیمه سخت دارای ولکروهای در اطراف بریس برای محکم کردن آن هستند و از مواد محکم‌تری نسبت به بریس‌های سبک‌تر ساخته شده‌اند. پزشک ممکن است این بریس را برای بیمارانی که آسیبهای ناشی از استفاده بیش از حد مانند تاندونیت در اطراف کشکک دارند توصیه کند.
بریس‌های مفصل‌دار
بریس‌های مفصل‌دار حرکت مفصل زانو را محدود می‌کنند و با ولکروهای اطراف بریس حمایت بیشتری ارائه می‌کنند. اینها نوعی بریس تخلیه کننده یا آنلودر هستند که به کاهش فشار از روی مفصل زانو کمک می‌کنند. این بریس می‌تواند به کاهش تورم کمک کند و به ناحیه آسیب دیده به درستی بهبود یابد. بریس مفصل دار اغلب برای پارگی ACL یا تاندون توصیه می‌شود. برخی از بریس‌های مفصل دار با سوراخی در ناحیه کاسه زانو طراحی شده‌اند تا برای کشکک‌های ضعیف ثبات ایجاد کنند.
جمع‌بندی
اگر در گذشته مشکل بی‌ثباتی مفصل زانو داشته اید، به احتمال زیاد دوباره مشکلات را تجربه خواهید کرد. سعی کنید با تمرینات کششی ساده و منظم بی‌ثباتی زانو از آسیب بیشتر جلوگیری کنید. با این حال، توجه داشته باشید که استفاده بیش از حد از مفصل می‌تواند این مشکل را تشدید کند. استفاده از بریس زانو می‌تواند تاثیرگذار باشد. زانوبندهای طبی با فشرده سازی و تثبیت زانو از بی‌ثباتی زانو جلوگیری می‌کنند. بسته به علت خالی کردن زانو و وضعیت مفصل زانوی خود، می‌توانید بریس مناسب را برای تثبیت زانو و کشکک انتخاب کنید.