درد مچ پا به هر نوع درد یا ناراحتی اطلاق میشود که هر قسمتی از مچ پا را تحت تاثیر قرار دهد. درد مچ پا معمولاً با درمان‌های خانگی مانند استراحت، کمپرس یخ و مسکن‌های بدون نسخه بهتر میشود. برنامه فیزیوتراپی می‌تواند به تقویت عضلات و جلوگیری از آسیب‌های دیگر کمک کند. متخصصین دردهای شدیدتر را با استفاده از بریس و آتل (اسپلینت)، تزریق و جراحی درمان می‌کنند.
درد مچ پا چیست؟
درد مچ پا به هر نوع درد یا ناراحتی اطلاق میشود که هر قسمتی از مچ پا را تحت تاثیر قرار دهد. درد مچ پا ممکن است به دلایل زیادی رخ دهد. شایع‌ترین علل آن شامل آسیب‌دیدگی، آرتروز و ساییدگی طبیعی مفصل است. بسته به علت ایجاد این عارضه، ممکن است در هر نقطه از اطراف مچ پا احساس درد یا سفتی کنید. مچ پای شما نیز ممکن است متورم شود و نتوانید وزن خود را روی آن بیاندازید.
معمولاً درد مچ یا قوزک پا با استراحت، کمپرس یخ و داروهای مسکن بدون نسخه بهتر میشود. پزشکان می‌توانند جراحات و آرتروز را درمان کنند. اغلب اوقات، این شرایط را می‌توان بدون جراحی درمان کرد. با این حال، اگر آسیب وارده شدید باشد، مانند شکستگی استخوان مچ پا، یا زمانی که درد مچ پا با درمان غیرجراحی بهبود نیابد، جراحی لازم است. اگر آسیب یا جراحی در ناحیه مچ و قوزک پا داشته‌اید، فیزیوتراپی (PT) نیز می‌تواند به بهبودی شما کمک کند. فیزیوتراپی (PT) ماهیچه‌هایی که از پاها و مچ پا حمایت می‌کنند را تقویت می‌کند. این روش درمانی می‌تواند درد را تسکین دهد و از آسیب‌های بعدی جلوگیری کند.
قسمت‌های مچ پا چیست؟
مچ پاها بخشی از سیستم اسکلتی عضلانی هستند. آن‌ها وزن بدن شما را پشتیبانی می‌کنند و به شما کمک می‌کنند بایستید، تعادل پیدا کنید و حرکت کنید. مفصل مچ پا انعطاف‌پذیر به شما این امکان را می‌دهد که پای خود را از سمتی به سمت دیگر نشان دهید، خم کنید، بچرخانید و حرکت دهید.
استخوان‌های ساق پا (درشت نی و نازک نی) به هم می‌رسند تا با استخوان پا (تالوس) برخورد کنند و مچ پا را تشکیل دهند. رباط‌ها این استخوان‌ها را در کنار هم نگه می‌دارند. ساختار پیچیده‌ای از تاندون‌ها، ماهیچه‌ها و سایر بافت‌های نرم به پا و مچ آن اجازه حرکت می‌دهد. به دلیل این پیچیدگی، مچ پا بیشتر در معرض آسیب است.
درد مچ پا چقدر شایع است ؟
درد قوزک پا و آسیب‌های مچ پا، بسیار شایع هستند. احتمال ایجاد این عارضه در شما بیشتر است در صورتی که:
- بالای ۶۵ سال سن داشته باشید.
- ورزش کنید یا فعالیت‌هایی انجام دهید که شامل پریدن، حرکات پهلو یا تغییر جهت سریع باشد.
- چاق باشید یا در کل اضافه وزن داشته باشید.
علل احتمالی
شایع‌ترین علل درد مچ پا کدامند؟
درد در مچ پا می‌تواند ناشی از چندین آسیب و عارضه باشد. برخی از شایع‌ترین آسیب‌هایی که باعث درد مچ پا می‌شوند عبارتند از:
بورسیت
کیسه‌های پر از مایع به نام بورسا از استخوان‌های شما هنگام حرکت محافظت می‌کنند. بورسیت زمانی اتفاق می‌افتد که این کیسه‌ها تحریک و ملتهب می‌شوند.
شکستگی
تصادف یا جراحت می‌تواند باعث شکستن استخوان‌ها شود. شکستگی استخوان مچ پا می‌تواند خفیف تا شدید باشد. درد ناشی از مچ پای شکسته می‌تواند استخوان‌ها را در هر بخشی از مفصل مچ درگیر کند. شکستگی مچ پا باعث تورم و درد در مچ پا میشود.
رگ به رگ شدن
رگ به رگ شدن مچ پا نیز یکی از علل شایع درد قوزک پا است. پیچ خوردگی زمانی اتفاق می‌افتد که رباط‌ها کشیده یا پاره شوند. رگ به رگ شدن یا پیچ خوردگی مچ پا زمانی اتفاق می‌افتد که مچ پا به شدت از موقعیت طبیعی خود خارج شود.
تاندونیت
تاندون‌های تحریک شده و ملتهب یک آسیب بافت نرم هستند که به آن‌ها آسیب تاندونیت می‌گویند. تاندون‌ها ماهیچه‌ها را به استخوان‌ها متصل می‌کنند. گاهی اوقات، تاندون ممکن است پاره شود (مانند پارگی تاندون آشیل). پارگی تاندون ممکن است نیاز به جراحی داشته باشد.
بسیاری از بیماری ها، اختلالات و شرایط نیز می‌توانند منجر به درد قوزک یا مچ پا شوند. این موارد عبارتند از:
- آرتروز: درد و سفتی در مفصل مچ پا می‌تواند ناشی از ابتلا به آرتروز مچ پا باشد. آرتروز زمانی اتفاق می‌افتد که غضروف (بافتی در مفاصل که استخوان‌ها را محافظت می‌کند) از بین می‌رود. شکستگی نیز باعث ساییدگی استخوان‌ها به هم میشود. صدمات و به کاری گیری بیش از حد مفصل می‌تواند منجر به آرتروز شود و این عارضه در افراد بالای ۶۵ سال، شایع‌تر است. انواع مختلفی از آرتریت می‌تواند مچ پا را تحت تاثیر قرار دهد. انواع متداول این عارضه شامل روماتیسم مفصلی (آرتریت روماتوئید) و آرتروز هستند.
- کف پای صاف: قوس بسیار کم کف پا (یا کف پای بدون قوس) می‌تواند باعث درد و تورم در مچ پا و خود پا شود. گاهی اوقات، قوس‌های کف پای بچه‌ها با بزرگ شدن به‌طور طبیعی رشد نمی‌کنند و در نتیجه این عارضه ایجاد میشود.
- نقرس: نوعی آرتریت است. نقرس ناشی از تجمع اسید اوریک در سراسر بدن است. به طور معمول، اسید اوریک از بدن در ادرار خارج میشود. اسید اوریک اضافی کریستال‌هایی ایجاد می‌کند که در مفاصل رسوب می‌کنند. نقرس در مچ پا می‌تواند بسیار دردناک باشد.
- عفونت: انواع مختلفی از عفونت، از جمله سلولیت، می‌تواند باعث تورم و درد در مفصل مچ پا شود. نوعی عفونت استخوانی به نام استئومیلیت می‌تواند در اثر عفونت استاف (عفونتی که در اثر باکتری بی‌هوازی staphylococcus) ایجاد شود.
پزشک علت درد مچ پا را چگونه تعیین می‌کند؟
پزشک شما مچ پا و خود پای شما را بررسی می‌کند. پزشکان تورم، درد و کبودی را بررسی می‌کنند. آزمایش به محل درد و اینکه آیا اخیراً آسیب دیده‌اید بستگی دارد. پزشک ممکن است تست تصویربرداری مانند تصویربرداری با اشعه ایکس، سی تی اسکن (CT) یا ام آر آی (MRI) را تجویز کند. این آزمایشات تصاویری از استخوان‌ها و بافت‌های نرم ایجاد می‌کند تا پزشک بتواند آسیب را بررسی کند.
اگر پزشکتان تشخیص دهد که عفونت دارید، ممکن است بیوپسی نیاز داشته باشید. پزشک از بافت نمونه‌برداری کرده و آن را به آزمایشگاه ارسال می‌کند تا از نظر عفونت‌های باکتریایی بررسی شود.
مراقبت و درمان
برای تسکین درد مچ پا چه کاری می‌توان انجام داد؟
درد قوزک پا در اکثر موارد با استراحت کردن، کمپرس یخ و مصرف داروهای مسکن بدون نسخه بهتر میشود. دستورالعمل‌های پزشک خود را برای درمان‌های خانگی درد مچ پا دنبال کنید. پزشک این روش درمانی (استراحت، کمپرس یخ، فشرده‌سازی، قرار دادن پا در ارتفاع (بالاتر از موقعیت قلب)) را به شما توصیه خواهد کرد.
رایج‌ترین درمان‌های خانگی برای مچ پا عبارتند از:
- استراحت: اگر آسیبی مانند رگ به رگ شدن دیده‌اید، باید مدتی به پاهای خود استراحت دهید. در مورد مدت زمان مورد نیاز استراحت، با پزشک خود صحبت کنید. استفاده از عصا هم می‌تواند کمک کند که هنگام راه رفتن، کل وزن بدن را روی مچ پا قرار نگیرد.
- کمپرس یخ: برای کاهش تورم، هر چند ساعت یکبار یخ یا کمپرس سرد را به مدت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه روی ناحیه مورد نظر قرار دهید.
- فشرده سازی: از پزشک خود بپرسید که آیا می‌توانید یک باند الاستیک به دور مچ پا ببندید تا التهاب را کاهش دهد یا خیر. باید حواستان باشد که آن را خیلی سفت و محکم نبندید.
- قرار دادن پا در ارتفاع: استراحت در حالی که مچ پا بالاتر از قلب شما قرار دارد ورم را کاهش می‌دهد. همچنین سعی کنید شب‌ها هنگام خواب، موقعیت پاها کمی بالاتر از بقیه بدن باشد.
- مصرف داروهای مسکن بدون نسخه: داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) می‌توانند درد را تسکین دهند و تورم را کاهش دهند. قبل از مصرف هر دارویی با پزشک خود مشورت کنید.
- استفاده از کفش طبی: از پوشیدن دمپایی، صندل و کفش‌های خیلی گشاد خودداری کنید. پوشیدن کفش مناسب هنگام ورزش بسیار مهم است. فعالیت‌هایی مانند بسکتبال و والیبال می‌تواند منجر به آسیب دیدگی مچ پا شود، به خصوص اگر این فعالیت‌ها بدون پوشیدن کفش مناسب انجام شوند. استفاده از کفش‌های طبی می‌تواند تا حد زیادی درد را کاهش دهد.
پزشکان چگونه درد مچ پا را درمان می‌کنند؟
اکثر آسیب‌های مچ پا با درمان‌های خانگی بهبود می‌یابند اما صدمات شدیدتر ممکن است نیاز به جراحی داشته باشد. درمان بستگی به این دارد که چه چیزی باعث درد مچ پا شده است. درمان‌های رایج برای درمان درد مچ پا عبارتند از:
بریس و آتل‌بندی
استفاده از مچ بند طبی پا ، ممکن است درد را تسکین دهد و موقعیت مچ پا را تثبیت کند. برخی از بریس‌ها برای فعالیت‌های خاص بهتر هستند. از پزشک خود بخواهید یکی از بهترین‌ها را به شما پیشنهاد دهد.
آسپیراسیون مفصل
در طول این روش، پزشک سوزنی را به مفصل وارد می‌کند و مایع اضافی را خارج می‌کند. این روش باعث تسکین درد و تورم میشود.
مصرف دارو
چندین نوع دارو می‌توانند التهاب را کاهش داده و درد مچ پا را تسکین دهند. داروهای درمان آرتروز و نقرس می‌توانند به میزان قابل توجهی درد و تورم را کاهش دهند.
کفی‌های آرتوز
آرتوزها کفی‌هایی هستند که در کفش شما قرار میگیرند. می‌توانید آن‌ها را از فروشگاه خریداری کنید یا اینکه متخصص شما می‌تواند آن‌ها را به صورت سفارشی برای پای شما بسازد. ارتوزها ضمن اطمینان از هم ترازی مناسب پاها، موقعیت و قرارگیری پا را نیز پشتیبانی و تثبیت می‌کنند.
فیزیوتراپی
فیزیوتراپی به شما کمک می‌کند انعطاف‌پذیری خود را بهبود بخشید و ماهیچه‌هایی را که از مچ پا حمایت می‌کنند تقویت کنید. فیزیوتراپ شما برنامه ورزشی با تمرینات و کشش‌هایی که فقط برای شما طراحی شده است ایجاد می‌کند. حتما تمرینات و حرکات کششی تجویز شده خود را به طور منظم انجام دهید.
تزریق استروئید
پزشک از آمپول یا سرنگ برای تزریق مستقیم داروی ضد التهابی به مفصل شما استفاده می‌کند. تزریق کورتیزون کاهش التهاب و درد را در پی دارد.
جراحی
طیف گسترده‌ای از جراحی‌های مچ پا می‌توانند رباط‌ها یا تاندون‌های پاره شده را ترمیم کنند. برخی از جراحی ها، درد ناشی از آرتروز را تسکین می‌دهند یا صافی کف پا را اصلاح می‌کنند. جراحی تعویض مفصل مچ پا می‌تواند درد را تسکین دهد و عملکرد مچ پا را برگرداند.
چگونه می‌توانم از بروز درد مچ پا جلوگیری کنم؟
درد مچ پا، همیشه هم قابل پیشگیری نیست. اما با حفظ و رعایت موارد مهم برای سلامت بودن، می‌توانید استخوان ها، رباط‌ها و تاندون‌های خود را قوی نگه دارید. برای جلوگیری از درد مچ پا ناشی از صدمات، باید:
- وزن سالم و متعادلی داشته باشید: حمل وزن اضافی به مفاصل شما از جمله مچ پا فشار زیادی وارد می‌کند.
- عضلات دیگر بدن را هم تقویت کنید: با قوی نگه داشتن سایر عضلات، از مچ پا حمایت می‌کنید و خطر آسیب دیدگی را کاهش می‌دهید.
- در صورت احساس درد، از ادامه فعالیت امتناع کنید: درد را نادیده نگیرید اگر حرکت یا فعالیتی باعث درد میشود، استراحت کنید. اگر درد تسکین پیدا نکرد به پزشک مراجعه کنید و ادامه دادن ورزش همراه با درد می‌تواند میزان صدمات وارده را بدتر کند.
- قبل از شروع فعالیت‌های ورزشی بدن خود را به درستی گرم کنید: قبل از ورزش حرکات کششی انجام دهید. ماهیچه‌ها و بافت‌های نرم (مانند رباط‌ها و تاندون‌ها) زمانی که گرم می‌شوند کمتر در معرض آسیب دیدگی قرار میگیرند.
زمان مراجعه به پزشک
چه زمانی باید برای درد مچ پا به پزشک مراجعه کرد؟
به پزشک مراجعه کنید اگر:
- درد مچ پای شما شدید است یا بعد از دو تا سه روز درمان خانگی از بین نمی‌رود.
- درد و تورم ناگهانی ایجاد میشود.
- ناحیه قرمز یا گرم است یا تب دارید (که می‌تواند نشانه عفونت باشد.)
- هنگامی که نمی‌توانید وزن بدنتان را روی مچ پای خود بیندازید.
یادداشتی از طرف کلینیک کلولند
درد مچ پا نشانه بسیاری از صدمات و شرایط است. تورم، سفتی و درد می‌تواند راه رفتن را دشوار یا غیر ممکن سازد. بیشتر صدمات مچ پا با درمان‌هایی که می‌توانید در خانه انجام دهید تسکین می‌یاب، مانند بالا نگه داشتن پا و استراحت کافی. درد مچ پا معمولا نیازی به عمل جراحی ندارد. اگر درد شدید است، تورم زیادی دارید یا درد بعد از گذشت چند روز بهبود نیافت به پزشک مراجعه کنید. چندین درمان غیر تهاجمی می‌تواند به شما در دوباره ایستادن روی پای خود کمک کند.
مقاله برگرفته از Cleveland Clinic
باید ها و نباید های درمان درد مچ پا
انجام دهید :
- استراحت کنید و مچ پای خود را تا جایی که می‌توانید بلند کنید.
- کمپرس یخ بگذارید ( یا یک کیسه نخودفرنگی یخ زده) میان حوله‌ای بپیچید و آن را به مدت بیست دقیقه هر 2 تا 3 ساعت بر روی مچ پا قرار دهید.
- کفش‌های راحتی پهن با پاشنه کوتاه و کفی نرم بپوشید.
- از کفی های نرم یا پدهای پاشنه در کفش های خود استفاده کنید.
- برای حمایت از آن، دور مچ پا بانداژ بپیچید.
- تمرینات کششی ملایم منظم را امتحان کنید.
- پاراستامول مصرف کنید.
انجام ندهید :
- در ۴۸ ساعت اول بعد از آسیب دیدگی ایبوپروفن مصرف نکنید.
- برای مدت طولانی راه نروید و یا نایستید.
- کفش های پاشنه بلند و کفش های نوک تیز تنگ نپوشید.
باید ها و نباید ها برگرفته از NHS