امروزه موبایل به یکی از ابزارهای جدانشدنی از زندگی روزمره انسان تبدیل شده است. بیشتر افراد در هر لحظه و مکان از موبایل خود استفاده می‌کنند، از خواندن پیام‌ها گرفته تا جستجو در اینترنت، مشاهده فیلم‌ها و استفاده از اپلیکیشن‌های اجتماعی. با این حال، آنچه معمولاً به آن کمتر توجه می‌شود، تاثیر این استفاده روزانه و مکرر بر سلامت جسمانی است، به ویژه وضعیت گردن. حالت نشستن نامناسب و پایین نگه داشتن مداوم سر هنگام کار با موبایل می‌تواند به مرور مشکلات زیادی از جمله فشار به عضلات و مهره‌های گردنی و حتی ایجاد عارضه‌ای جدی به نام دیسک گردن به همراه داشته باشد. در این مقاله از تن یار، این موضوع را از نظر علمی بررسی می‌کنیم و راه‌حل‌هایی برای کاهش عوارض ارائه می‌دهیم.
مکانیسم دیسک گردن و نحوه ایجاد مشکل در اثر استفاده از موبایل
گردن انسان شامل ۷ مهره گردنی است که به وسیله‌ی دیسک‌هایی به یکدیگر متصل شده‌اند. دیسک‌ها در واقع همان ساختارهای ضربه‌گیری هستند که از ماده‌ای ژله‌ای و الاستیکی تشکیل شده‌اند و وظیفه دارند که از مهره‌ها در برابر فشار و ساییدگی حفاظت کنند. با این حال، هنگام پایین نگه داشتن سر و یا قرارگیری بدن در حالت غیرارگونومیک، فشار زیادی روی این دیسک‌ها وارد می‌شود و در طول زمان موجب جابجایی و آسیب به آنها خواهد شد.
طبق تحقیقات انجام شده، وقتی شما سر خود را ۱۵ درجه به جلو خم کنید، وزن معادل حدود 12 کیلوگرم روی گردن اعمال می‌شود و اگر این زاویه به 60 درجه افزایش پیدا کند، فشاری در حدود 27 کیلوگرم به ستون فقرات وارد خواهد شد. برای مقایسه، می‌توان گفت که وزن یک سر در حالت طبیعی (زمانی که گردن به درستی در راستای ستون فقرات قرار دارد)، تنها بین 4 تا 5 کیلوگرم است. بنابراین، خم نگه داشتن سر هنگام کار با گوشی یا سایر تجهیزات دیجیتالی می‌تواند یکی از بزرگ‌ترین علل شکل‌گیری آسیب در دیسک گردن باشد.
نشانه‌های اولیه مشکلات دیسک گردن
استفاده نادرست و طولانی مدت از گوشی، در ابتدا خود را به صورت احساس ناراحتی و تنش خفیف در عضلات گردن نشان می‌دهد. اما اگر اقدامات لازم در مراحل ابتدایی صورت نگیرد، این علائم می‌توانند به مشکلات شدیدتری مانند آرتروز گردن، سفتی عضلات، التهاب و در موارد جدی‌تر آسیب به دیسک‌های گردن تبدیل شوند. برخی از شایع‌ترین علائم دیسک گردن شامل موارد زیر است:
- گردن درد مداوم یا متناوب که ممکن است به تدریج تشدید شود.
- سردرد تنشی ناشی از فشار به گردن
- احساس خشکی یا سفتی در گردن پس از استفاده طولانی مدت از موبایل یا لپ‌تاپ
- درد یا احساس کرختی که به دست‌ها یا شانه‌ها منتشر می‌شود.
- کاهش دامنه حرکت گردن، دشواری در چرخاندن یا خم کردن سر
- در موارد شدیدتر، کاهش حس و قدرت عضلات دست یا مشکلات عصبی گردن
مشاهده این علائم می‌تواند هشداردهنده باشد. بنابراین، بهتر است فوراً با متخصص ارتوپدی یا فیزیوتراپ مشورت کرده و راهکار‌های درمانی مناسب را پیش بگیرید.
چگونه استفاده از موبایل به گردن فشار وارد می‌کند؟
معمولاً هنگام استفاده از موبایل یا کار با وسایلی مثل لپ‌تاپ، افراد برای مشاهده صفحه نمایش گردن خود را خم کرده و چشم را به سمت پایین متمایل می‌کنند. این وضعیت زمانی که به‌مدت طولانی و مکرر ادامه پیدا کند، باعث می‌شود فشار فیزیکی بر عضلات گردن و قسمت بالایی ستون فقرات وارد شود. وقتی فشار مزمن باشد، علاوه بر آسیب‌دیدگی عضلات گردن و شانه‌ها، امکان دارد دیسک‌های گردنی دچار تخریب و آسیب شوند.
کارشناسان معتقدند، سبک زندگی غیرفعال امروزی و ساعت‌های طولانی کار با دستگاه‌های دیجیتال باعث افزایش سندرم گردن پیامکی شده است. این اصطلاح به درد گردن یا اختلالاتی اطلاق می‌شود که به علت استفاده طولانی‌مدت و نادرست از گوشی موبایل و وسایل الکترونیکی دیگر ایجاد می‌شود.
برای پیشگیری و درمان این مشکلات مرتبط با گردن، توصیه می‌کنیم مقاله تخصصی درمان گردن درد در هنگام کار با گوشی و کامپیوتر را بخوانید.
روش‌های پیشگیری از دیسک گردن در هنگام استفاده از موبایل
اگرچه تلفن‌های هوشمند بخش مهمی از زندگی ما هستند و ممکن است محدود کردن کامل استفاده از آنها دشوار باشد، اما راهکارهایی ساده می‌توانند از آسیب به گردن و بروز مشکلات جدی جلوگیری کنند.
۱. استفاده از موبایل در موقعیت‌های صحیح
یکی از اشتباهات رایج کاربران هنگام استفاده از گوشی این است که موبایل را در سطح پایین‌تر از دید چشم قرار داده و مجبور می‌شوند گردن خود را خم کنند. به جای این کار، گوشی را مقابل چشم‌های خود و نزدیک صورت قرار دهید تا از خم کردن گردن جلوگیری شود.
۲. کاهش مدت زمان استفاده از موبایل
طولانی مدت از گوشی یا کامپیوتر استفاده نکنید. بهتر است پس از هر نیم‌ساعت کار یا بازی با گوشی، چند دقیقه‌ای استراحت کرده و کمی راه بروید یا بدن و گردن را در موقعیت دیگری قرار دهید. همچنین می‌توانید با استفاده از زنگ هشدار گوشی خود، یادآوری‌هایی برای تغییر وضعیت بدن و فاصله گرفتن از گوشی تنظیم کنید.
۳. تقویت عضلات گردن
تمرینات گردنی، که به حفظ قدرت و انعطاف‌پذیری ماهیچه‌های گردن و شانه کمک می‌کند، تأثیر فوق‌العاده‌ای بر جلوگیری از ایجاد دیسک گردن دارند. حرکات ساده‌ای مانند چرخاندن آهسته گردن به طرفین، عقب و جلو یا ورزش‌های اصلاحی مخصوص گردن تحت نظر یک فیزیوتراپیست می‌تواند به سلامت مهره‌های گردن کمک کند.
۴. استفاده از ابزارهای حمایتی مثل گردنبند طبی
افرادی که در ساعات زیادی مجبورند از گوشی موبایل استفاده کنند، می‌توانند از ابزارهایی مانند گردنبند طبی کمک بگیرند. این محصولات با تثبیت و حمایت از گردن، فشار وارد بر مهره‌های گردن را به‌طور قابل توجهی کاهش می‌دهند. هنگام خرید گردنبند طبی، انتخاب مدل‌هایی که با وزن کم طراحی شده و توسط پزشکان تایید شده‌اند، اهمیت دارد.
۵. توجه به شیوه‌های ارگونومیک کار با موبایل
زمانی که گوشی در دستان شما قرار دارد، سعی کنید همیشه سر را در حالت مستقیم نگه دارید و به طور متناوب چشم‌های خود را از روی صفحه گوشی برداشته و حرکات اصلاحی انجام دهید. همین‌طور اگر در کنار استفاده از موبایل زیاد با لپ‌تاپ یا کامپیوتر کار می‌کنید، وضعیت و شیوه نشستن درست می‌تواند فشار کمتری بر عضلات شما وارد کند.
تمرینات فیزیوتراپی برای پیشگیری از دیسک گردن
استفاده از موبایل در حالت ثابت و نادرست باعث کاهش انعطاف‌پذیری ماهیچه‌های گردنی می‌شود. خوشبختانه تمریناتی وجود دارد که می‌تواند کمک‌کننده باشد. انجام حرکات زیر به‌صورت روزانه مفید است:
چرخش گردن به جلو و عقب
صاف بایستید یا بنشینید و چانه خود را آهسته به سمت قفسه سینه ببرید. سپس سر خود را عقب داده و بالا نگاه کنید.
چرخش به اطراف
سر را از سمت راست به چپ بچرخانید و در هر حالت، برای چند ثانیه نگه دارید.
کشش جانبی گردن
صاف بایستید و سر خود را به سمت یکی از شانه‌ها خم کنید تا کشش را در سمت گردن احساس کنید.
تمرین فشار گردنی
کف دست‌های خود را روی پیشانی قرار داده و سر خود را به سمت دست فشار دهید، اما سعی کنید با قدرت گردن جلوی خم شدن را بگیرید.
برای جلوگیری از تشدید مشکل و آسیب جدی به گردن، بهتر است انجام این حرکات زیر نظر متخصصین صورت بگیرد.
کاهش اضطراب ناشی از استفاده بی‌رویه از گوشی
امروزه، استفاده طولانی مدت از گوشی و همچنین تأثیر فناوری در زندگی روزمره ما موجب بروز اضطراب و تنش می‌شود که بر خواب، وضعیت روحی و روانی و البته مشکلات جسمانی ما اثر مستقیم می‌گذارد. مراقبه، کاهش ساعات کار با موبایل، وقت گذاشتن برای ورزش‌های تنفسی و آرام‌بخش نظیر مدیتیشن به سلامت ذهنی و کیفیت عملکرد عضلات بدن کمک می‌کنند.
جمع‌بندی
استفاده طولانی مدت از موبایل نه تنها بر جسم شما، بلکه بر سیستم عصبی و وضعیت ذهنی نیز تأثیرگذار است. با پیشرفت تکنولوژی و افزایش میزان وابستگی انسان‌ها به این وسایل، آموزش اصول ارگونومیک، استفاده از گردنبند‌های طبی استاندارد و سایر وسایل کمکی ضروری‌تر شده‌اند. اگر جزو کسانی هستید که ساعت‌های طولانی از گوشی موبایل استفاده می‌کنید و احساس درد یا خستگی در گردن دارید، بهتر است ضمن به‌کارگیری این ابزارهای پزشکی از یک پزشک مشورت بگیرید.
حفظ سلامت ستون فقرات و دیسک گردنی در عصر فناوری نیازمند دقت بیشتر و پیروی از اصول صحیح استفاده از وسایل روزمره است. با تغییر ساده در عادات استفاده از گوشی، ورزش منظم و انتخاب تجهیزات مناسب، می‌توانید گردن درد را کاهش داده و زندگی خود را به شکلی بهتر و سالم‌تر سپری کنید.